Gravaa x Handgespaakt — koła z regulacją ciśnienia

Tegoroczna fala nowych technologii dla gravelu nie dotyczy już tylko materiałów i aerodynamiki — to także adaptacja ciśnienia opony „w locie”. Kolaboracja holenderskiego Gravaa i ręcznie budowanej marki Handgespaakt to najgłośniejsza demonstracja tej zmiany: kompletny, limitowany zestaw kół zintegrowany z systemem KAPS (Kinetic Air Pressure System), pozwalający dodawać i ujmować powietrze podczas jazdy. To rozwiązanie trafia bezpośrednio w potrzeby zawodników wyścigowych i ambitnych amatorów, dla których optymalizacja trakcji i przełożenie na wynik mają realne znaczenie. Poniżej szczegółowa analiza: specyfikacja, możliwości, ograniczenia, alternatywy i praktyczne porady dla osób rozważających zakup.

Dlaczego adaptacyjne ciśnienie ma sens dla gravelu

Gravel to dyscyplina, w której warunki trasy potrafią się zmieniać w trakcie jednego wyścigu — od szybkiego asfaltu do kamienistych odcinków, przez błoto i piaski. Optymalna wartość ciśnienia opony zależy od szerokości opony, podłoża, stylu jazdy i temperatury. Tradycyjnie zawodnik ustawia kompromisowe ciśnienie przed startem lub zatrzymuje się na zmianę ciśnienia (inflację/deflację) przy pomocy pompki lub CO2. Systemy regulacji ciśnienia w trakcie jazdy eliminują ten kompromis: wyścigowe atuty (mniejsze opory na gładkim asfalcie) i terenowa trakcja (niższe ciśnienie przy luźnym podłożu) mogą być wykorzystywane sekwencyjnie w przełożeniu na wynik. Praktycy pokazują, że w zawodach, gdzie przewaga mierzona jest sekundami, takie rozwiązanie ma sens — przykładem jest zwycięstwo Marianne Vos w MŚ Gravel 2024, gdzie zmiana ciśnienia była wskazywana jako element taktyczny.

Co to jest Gravaa KAPS i jak działa

KAPS (Kinetic Air Pressure System) to mechanizm umieszczony w piastach kół, który wykorzystuje rotację koła do zasilania małej pompy służącej do przepływu powietrza do i z opony. Pompa jest zintegrowana z piastą i działa w sposób zasilany kinetycznie — nie wymaga bateryjnego napędu. Sterowanie ciśnieniem odbywa się z kokpitu: przyciski umieszczone w klamkomanetkach (hoods) pozwalają dodać lub ująć powietrze podczas jazdy. System przekłada intencję zawodnika na natychmiastową zmianę ciśnienia: więcej powietrza na gładkim asfalcie, mniej na luźnym szutrze lub technicznym singletracku.

Zalety KAPS

• Regulacja w czasie rzeczywistym: pozwala szybko reagować na zmianę nawierzchni bez zatrzymywania się.
• Taktowanie strategii: w wyścigach krótkich i intensywnych umożliwia agresywne taktyki (zwiększenie ciśnienia w sprintach, obniżenie na oesach).
• Energia kinetyczna: system nie wymaga zewnętrznego źródła energii, co upraszcza eksploatację (brak ładowania baterii).

Ograniczenia i ryzyka

• Waga: mechanika pompowa umieszczona w piastach dodaje kilkaset gramów do zestawu — w analizowanym zestawie Gravaa x Handgespaakt waga to 2 170 g, co jest wyraźnie powyżej najbardziej „lightweight” konkurencji.
• Kompatybilność: dopóki system nie współpracuje z płynnymi uszczelniaczami tubeless, osoby preferujące tubeless tracą część zalet. Gravaa obecnie wymaga użycia dętek.
• Serwis i trwałość: wewnętrzny mechanizm zwiększa złożoność i potencjalne punkty awarii; serwis specyficzny dla Gravaa może być konieczny.
• Cena i dostępność: wysoka cena i limitowana produkcja (10 zestawów w tej edycji) ograniczają dostępność.

Handgespaakt HG GR 4025 — ręczna precyzja

Handgespaakt to marka, która w nazwie ma obietnicę jakości: „hand-spoked” — koła przędzone ręcznie. W praktyce to oferta dla klientów ceniących rzemieślnicze wykonanie, selekcję komponentów i precyzyjne zestrojenie. Model użyty w kolaboracji to HG GR 4025 — profil karbonowy zaprojektowany pod zastosowania gravelowe.

Specyfikacja zestawu Gravaa x Handgespaakt (oficjalne dane)

• Model: Gravaa x Handgespaakt HG GR 4025 wheelset (limited edition)
• Producent: Handgespaakt (felgi) / Gravaa (piasty i KAPS)
• Segment: high-end / limitowana edycja kolekcjonerska
• Felgi: Handgespaakt HG GR 4025 carbon
• Rozmiar: 700c (29”/622 mm)
• Głębokość profilu: 40 mm
• Szerokość wewnętrzna: 25 mm
• Zalecane rozmiary opon: 35–45 mm
• Szprychy: 24 Sapim CX-Ray aero, prosto i czarne
• Piasty: Gravaa z systemem DT Swiss Ratchet, 10° engagement
• Rozstaw osi: 100×12 mm przód, 142×12 mm tył (non-boost)
• Freehub: opcja SRAM XDR (opcjonalnie bodies kompatybilne z Shimano), dostępne warianty na etapie konfiguracji
• Hamulce: specjalne, dostarczone rotory Galfer (opcje: 140, 160, 180 mm)
• Waga zestawu: 2 170 g (zgłoszona przez producenta)
• Cena katalogowa: €2 995 (około 13 800 PLN przy kursie ~4,60 PLN/€)
• Ilość: limit 10 kompletów (dostępne w przedsprzedaży na stronie Gravaa oraz poprzez wybrane kanały)

Ocena materiałowa i konstrukcyjna

Felgi HG GR 4025 wykonane są z laminatu karbonowego o profilu 40 mm — kompromis pomiędzy sztywnością a kontrolą komfortu. Szerokość wewnętrzna 25 mm jest obecnie optymalna dla szerokich gravelowych opon (35–45 mm), co wspiera niskie ciśnienia i lepszą przyczepność. Sapim CX-Ray to przykład klasycznych, aerodynamicznych drutów o sprawdzonym track recordzie; ich zastosowanie sugeruje nacisk na trwałość i aerodynamikę.

Piasty Gravaa z ratchet systemem DT Swiss to sprawdzone rozwiązanie: precyzyjne zazębianie, dobre przeniesienie napędu i szeroka dostępność zapasowych bębenków. Jednak wyróżnikiem jest integracja KAPS i specjalna konstrukcja obudowy piasty, która umożliwia umieszczenie pompki napędzanej przez obrót koła.

Rotory Galfer — dlaczego są wymagane?

Obecność mechanizmu pompującego w obudowie piasty zmienia rozmieszczenie i konstrukcję montażu tarcz hamulcowych. Z tego powodu Gravaa opracowało (we współpracy z Galfer) dedykowane tarcze, które pasują do ich piast i mechaniki. W zestawie do wyboru są rozmiary 140, 160 lub 180 mm. To praktyczny kompromis, ale oznacza też ograniczenie dla osób, które chciałyby użyć już posiadanych tarcz lub specyficznych rozwiązań hamulcowych.

Kompatybilność i ograniczenia instalacyjne

• Oś non-boost: 100×12 przednia, 142×12 tylna — pasuje do większości tradycyjnych ram gravel/road, ale nie do rowerów z boost 110/148 czy do niektórych nowszych platform gravelowych.
• Dętki zamiast tubeless: pomimo że felgi HG GR 4025 są „tubeless ready”, obecna implementacja KAPS nie współpracuje z płynnymi uszczelniaczami. Gravaa informuje, że pracuje nad rozwiązaniem tubeless, ale na dzień premiery zestaw wymaga dętek.
• Freehub i rotory: Gravaa oferuje opcje konfiguracji freehuba (SRAM XDR i inne), ale rotory muszą być dostarczone przez Galfer w wariancie kompatybilnym z piastą.

Waga versus funkcjonalność — jak to się przekłada w terenie

Waga 2 170 g stawia ten zestaw po stronie cięższych topowych kół. Dla porównania: wiele nowoczesnych karbonowych zestawów gravelowych w segmencie „light race” waży 1 450–1 800 g. Różnica około 300–700 g jest zauważalna przy przyspieszaniu i podjazdach. To skłania do pytania: czy realny czas zyskany przez optymalizację ciśnienia w trakcie zawodów rekompensuje dodatkowy ciężar?

W praktyce odpowiedź zależy od zastosowania:

• Wyścigi krótkie i techniczne (gravel, cyclocross-like): możliwość szybkiej adaptacji ciśnienia może dać przewagę, szczególnie na trasach z mieszaną nawierzchnią.
• Długie rajdy bikepackingowe: waga ma większe znaczenie, a elastyczność wynikająca z systemu pompowania może być mniej istotna.
• Etapówki i wyścigi z częstymi zmianami nawierzchni: tutaj KAPS ma największy potencjał taktyczny.

Przygotowanie i ustawienia: praktyczne wskazówki

• Wybór opon: zakres 35–45 mm to sweet spot; do agresywnego ścigania preferować 35–40 mm dla kompromisu prędkość/komfort. Do bardziej technicznych odcinków wybrać 40–45 mm.
• Ciśnienie początkowe: z uwagi na dętki stosować wartości zaczynające się nieco wyżej niż typowe tubeless (np. dla 40 mm zaczynać od około 1.8–2.2 bar) i potem obniżać/podwyższać według informacji z kokpitu. Konkretne wartości zależą od wagi zawodnika i terenu; dobrym punktem wyjścia są rekomendacje producentów opon.
• Montaż i serwis: instalacja powinna być wykonana przez serwis znający Gravaa — szczególnie montaż rotora Galfer i końcowe ustawienia piast. Regularne przeglądy są rekomendowane ze względu na złożoność mechanizmu KAPS.
• Alternatywne dętki: ze względu na stabilność ciśnienia i mniejsze ryzyko przebicia warto stosować wysokiej jakości dętki butylowe lub, dla zaawansowanych użytkowników, cienkie dętki lateksowe — pamiętając, że lateks szybciej traci powietrze.

Serwis, gwarancja i długoterminowe koszty

Złożoność mechanizmu KAPS oznacza konieczność serwisów specjalistycznych. Gravaa deklaruje wsparcie serwisowe i części zamienne, ale w praktyce dostępność serwisów w Polsce i regionie może być ograniczona. Przy zakupie limitowanego zestawu warto zapytać sprzedawcę o warunki gwarancji, dostępność części (zwłaszcza bębenków, uszczelek i rotorów Galfer) oraz szacunkowe koszty serwisowania poza standardowymi przeglądami kół.

Porównanie z innymi podejściami do regulacji ciśnienia

Na rynku pojawiały się różne koncepcje: od wyjmowanych mini-kompresorów, poprzez zawory z możliwością szybkiej regulacji, aż po produkty konkurencyjne (prototypy i systemy patentowe). Gravaa wyróżnia się integracją (wszystko w piaście) i brakiem zewnętrznego źródła energii. Alternatywą dla zawodników szukających korzyści bez dodatkowej wagi jest klasyczne rozwiązanie: zestaw dwóch kompletów kół (na agresywne sprinty i na teren) lub system zapasowych kół tubeless. Te metody są prostsze i tańsze, ale wymagają przystanków lub planowania logistycznego.

Dla kogo są te koła?

• Profil użytkownika idealny: zawodnicy gravelowi i triathloniści startujący w wymagających trasach z mieszanym podłożem; zawodnicy lubiący eksperymenty technologiczne; kolarze teamowi i zawodnicy UCI/elite angażujący się w strategie wyścigowe.
• Nie polecamy dla: bikepackerów nastawionych na minimalizację wagi; osób preferujących tubeless i uszczelniacze; użytkowników rowerów z boost spacing.

Dostępność i cena w Polsce

Zestaw Gravaa x Handgespaakt to produkt limitowany — tylko 10 sztuk. Cena katalogowa w Europie wynosi €2 995, co po przeliczeniu (kurs około 4,6 PLN/€) daje około 13 800 PLN za komplet. W praktyce końcowa cena w Polsce będzie zależna od kosztów transportu, podatków i opłat celnych (jeśli kupiony poza UE), dodatkowo przy zakupie trzeba uwzględnić koszty montażu i ewentualnego serwisu. Obecnie zestawy są dostępne w przedsprzedaży na stronie Gravaa oraz poprzez kanały wskazane przez producenta; w Polsce brak jest oficjalnych punktów sprzedaży Handgespaakt zintegrowanych z Gravaa (stan na 2025).

Wartość inwestycji – praktyczna ocena

Gravaa x Handgespaakt to technologicznie fascynujący zestaw: połączenie precyzyjnej, ręcznie budowanej felgi z przełomowym w swojej kategorii systemem regulacji ciśnienia. Dla zawodników, którzy potrafią wykorzystać strategię zmiany ciśnienia w trakcie zawodów, korzyści mogą być znaczące. Z drugiej strony cena, waga i ograniczona kompatybilność stawiają te koła w roli rozwiązania niszowego i elitarnie skierowanego.

Jeśli szukasz przewagi taktycznej na krótkich, technicznych i mieszanych trasach i jesteś gotów zaakceptować kompromisy (waga, konieczność użycia dętek, serwis specjalistyczny), Gravaa x Handgespaakt to wyjątkowy wybór. Dla większości użytkowników lepszym rozwiązaniem pozostaną lżejsze, tańsze koła karbonowe bez zintegrowanego pompowania lub klasyczne zestawy kołowe i przemyślana taktyka napompowania przed startem.

Krótka lista alternatyw i rekomendacji końcowych

• Chcesz podobnej funkcji bez ciężaru? Rozważ taktykę dwóch kompletów kół (szybszy + terenowy) lub szybkie systemy CO2 jako kompromis.
• Priorytet to niska masa i tubeless? Wybierz lekkie karbonowe koła gravel (ENVE, Zipp, DT Swiss) z tubeless i szeroką wewnętrzną obręczą (23–30 mm), które ważą zwykle poniżej 1 800 g.
• Jesteś zawodnikiem i budżet ci nie przeszkadza? Jeśli możesz wykorzystać dynamiczną zmianę ciśnienia taktycznie i liczysz na wsparcie serwisowe, limitowana edycja Gravaa x Handgespaakt to technologiczna perełka.

Rekomendacja końcowa

Gravaa x Handgespaakt to więcej niż gadżet — to próbka kierunku, w którym może iść gravel: aktywna adaptacja do trasy. Dla zawodnika szukającego przewagi na trasie o zmiennej nawierzchni i skłonnego zaakceptować wagę oraz wymogi eksploatacji, ten zestaw ma ręcznie wykonaną jakość i realny potencjał. Dla większości entuzjastów jednak tradycyjne podejście (dobór opon, tubeless, alternatywne koła) pozostaje rozsądną i praktyczną strategią.

Jeżeli chcesz testować i wycisnąć maksymalnie z technologii — sprawdź dostępność jednego z 10 kompletów u Gravaa. Jeśli wolisz uniwersalność i niską masę, porównaj specyfikacje konkurencyjnych karbonowych kół gravel i trzymaj się tubeless.

Źródła i odniesienia (wybrane)

• Materiały producentów: Gravaa (opis produktu i specyfikacja), Handgespaakt (opis felgi HG GR 4025)
• Relacje prasowe i testy: BikeRumor — relacja z premiery i analiza specyfikacji
• Wywiady i doniesienia wyścigowe: komentarze zawodników (w tym Marianne Vos) dotyczące taktyki użycia KAPS podczas MŚ Gravel 2024

Uwaga: dane techniczne i cena podane na podstawie informacji producenta (2025) i kursu walutowego przybliżonego; przed zakupem rekomendujemy potwierdzenie aktualnej dostępności, ceny i warunków serwisowych u sprzedawcy.